Divit i rukopisi

UZBUDLjIVA POVEST O ŽIVOTU, USUDU I TRADICIJI

Novi roman Rajka Lukača Divit i rukopisi primer je savremenog faktografsko-fikcionalnog pripovedanja u kojem Istorija i sve ono činjenično sada postaje „Terra incognita“ – nešto novo, neotkriveno, intrigantno – u mističnom mozaiku (pseudo)istorijskih biografija.

Prateći sudbine junaka ove knjige, rečenica „Reći ko ne reći, gdje nije svjedok divit i hartija“ možda je i jedna od osnovnih formotvornih strategija oblikovanja romaneskne postmoderne istoriografije u kojoj, u živopisnim proznim pejzažima, divit kao kompleksni simbol i svedok kazuje sopstvenu Priču.

I dok se tekst poput Borhesovog „vrta sa račvastim stazama“ pretvara u „hermetizam istorije“ i slagalicu „nestabilnih saznanja“, pred čitaocem se „dokumentovano“ pojavljuju sudbine istorijskih i fiktivnih junaka idući od davnih vekova do sadašnjeg trenutka: Gabije ili Gajbija, turskih sultana, vezira, prepisivača, guslara, popova, manastira i gradova, pa sve do vremena Josipa Broza Tita.

Uzbudljivi tekstualni lavirinti formalno podeljeni na tri celine: Arabica, Latinica i Ćirilica, pritom uokvireni svedočanstvima o sudbini mističnog divita, dodatno aktuelizuju i jezik i pismo kao jedinstvene biotope istorije i autentične junake jedne interaktivne istorijsko-kulturološke zagonetke.

Bilo da ovaj roman čitamo „red po red“, kao kompleksnu celinu, bilo da se opredelimo za pojedinačne pripovesti ili pak pojedinačna poglavlja, sasvim je sigurno da se pred nama uvek iznova otvaraju novi lavirinti čitanja i nove Priče, koje svojim autentičnim poetičkim pečatom čine ovaj roman intrigantnom i mističnom vizijom Istorije.

Snežana Savkić